Kerstavond 2023, Nazareth, Amerika.
Een drietal mannen en 1 vrouw zijn in het kantoor van Dominee Harrilson. De vrouw van de dominee schenkt wijn in. Twee mannen, gezeten op een grote Chesterfield bank kijken naar de man die heen en weer loopt tussen de open haard en het zitje met nog 3 dezelfde banken. Bijna alles is wit in het kantoor. De banken, Het kleed, de muren, en de gordijnen. Aan de muren hangen grote klassiek geschilderde afbeeldingen over de kruisgang van Jezus in protserige bruine omlijsting. De enorme open haard heeft op elke hoek van de witte balk boven het vuur 2 engelen van een meter groot. Allebei wit, met goudgekleurde vleugels en een dikke goudkleurige kaars in hun handen. Het zijn volwassen engelen en lijken minzaam naar de man te kijken die daar in zijn witte maatpak loopt. Zijn gelakte schoenen, zijn overhemd met rechte boord, zijn ringen, zelfs zijn pochet is goudkleurig. Hij lijkt alsof hij losgekomen is van het statische interieur van zijn kantoor. Tegenover de openhaard is een groot raam waarvoor een groot wit klassiek bureau staat, met een stoel die eerder een zachte leunstoel is, maar wel met wieltjes en kan draaien.
“Ik zeg het nog maar een keer, dit was een fantastische avond!” zegt Harrilson tegen de mannen. De vrouw staat wat verveeld naast het bureau naar buiten te kijken. Ook haar kokerjurk is wit. Ze is met gouden sieraden behangen.
Harrilson strijkt door zijn witte haar die als een golf over zijn hoofd hangt. Een gebaar dat hij vaak herhaald, gepaard met een licht schudden van zijn hoofd.
“Morgen, jongens, morgen wordt de grand finale! Ik laat ze het echte verhaal horen. Zoals ik denk dat het is. Het wordt een mooie avond! Nog mooier! Geweldig!”
Er was even stilte. Conway en Smith, 2 gepensioneerde theologen die elke avond betaald worden om bij de kerkshow van Harrilson te zijn, hadden zich nog nooit zo ellendig gevoeld. De preek was vanuit theologisch oogpunt een gigantische farce. Die 200 dollar per avond, 5 dagen in de week, was helemaal niet verkeerd. Ze reden ervoor van hun landhuis naar de showkerk, om een avondje ernstig mee te knikken met de preek van Harrilson. Meer hoefden ze niet te doen. Nou ja, daarna nog even nazitten, net zoals nu. Soms probeerden ze voorzichtig het verhaal van Harrilson te nuanceren. Harrilson heeft nogal de neiging om het bijbel verhaal op zijn eigen manier te interpreteren. Van tevoren overlegt hij nooit wat hij zegt. Waarschijnlijk weet hij het zelf ook niet precies. Maar het blijft een wonder dat hij in de show van altijd precies anderhalf uur op het podium kan staan en een verhaal verteld die mooi en boeiend is, maar niet altijd iets met de bijbel te maken heeft. Harrilson denkt daar natuurlijk heel anders over. Volgens zijn logica zou hij zeggen: “Er luisteren 300 mensen naar mij in de kerk. Die hebben allemaal 25 dollar betaald voor een zitplaats. Een paar zelfs meer om vooraan te mogen zitten, zodat ik ze een zegening kan geven. Dan kijken er dagelijks bijna 100.000 mensen via de uitzending van de Lutheric Catholic Church Broadcast Company. Ze kopen mijn merch, ze plakken stikkers van mij op hun auto. Deze mensen denken dat wat ik zeg de waarheid is. Dus dan is het waar!!”
Ook nu proberen ze een stukje van zijn relaas voorzichtig in een iets ander daglicht te zetten.
“Weet je Harril”, begint Conway, “je verhaal over Jezus en zijn roots is mooi en spreekt veel mensen aan. Maar ik zou toch een beetje oppassen met weergeven hoe Jezus eruit ziet.”
“Hoezo?! Iedereen weet hoe Jezus eruit ziet! Hij hangt levensgroot in de kerk! En hiero, op mijn schilderijen!”
“Jawel, jawel,” vervolgt Smith, “Op de beelden en schilderijen is Jezus zoals jij beschrijft. Maar het is ook goed om te bedenken dat Jezus geboren is als Jood. En die zien er toch ….”
Tijd om zijn zin af te maken had hij niet. Harrilson knalde erdoorheen met weer zo’n zin waar het uitroepteken als vanzelf erbij komt. Zijn praten was meer schreeuwen. Zijn bulderende stem, was perfect voor de kerkshow.
“Een Jood?! Jezus een Jood?! Belachelijk! Wie heeft je verteld dat Jezus een Jood was?! Wat een onzin! Hoe kan dat nou?! Jezus was wit! Dat zei ik toch net! Kijk dan naar ons beeld in de kerk! Of hier deze schilderijen van de kruistocht! Of denk je dat hij bleek ziet van het tillen van dat kruis, of de spijkers in zijn hand?! Denk je dat die kunstenaars van alles erbij verzonnen hadden?! Tuurlijk niet! Jezus was blank, precies zoals ik net zei tijdens de mis! Met blauwe ogen! Dat is het beeld wat wij van hem hebben. Dat is het beeld wat klopt! Weet je wie er dingen verzinnen?! Jullie!! Jullie wetenschappers!”
Het laatste woord werd schamperend uitgesproken terwijl hij zich voorovergebogen had naar de mannen toe. Smith wilde wat zeggen, want hij had een stuk uit Johannes in zijn hoofd, die iets zei over het uiterlijk van Jezus. Maar Harrilson hoorde hem niet en brulde verder.
“Die theorieën van jullie! Daar is een hoop mis aan! Dat kun je al horen, aan hoe ingewikkeld het is, dat je ervoor moet studeren!”
Hij hield even stil. Het was namelijk wat gevoelig voor Harrilson dat hij weliswaar zichzelf dominee noemde, maar nog nooit gestudeerd had. Hij was een matige verkoper geweest van een bepaald merk snoep. Het geld stroomde niet bepaald binnen. Maar toen had hij een idee, een visioen. Samen met een flinke hypotheek had hij geïnvesteerd in de kerk. Vanuit het niets was er in het kleine dorpje Nazareth een enorme kerk gebouwd. Hij was de voorganger en had een dominee uitgenodigd om preken te doen. Maar na een paar maanden zette hij de echte dominee aan de kant en ging zelf preken.
“Het is toch duidelijk dat er heel veel mis is met die ‘theorie’ van jullie! Kom op zeg!”
Hij streek nog eens door zijn haar, keek naar de kont van zijn vrouw, toen naar buiten, naar de parkeerplaats waar een rij auto’s een file vormde bij de uitgang.
“Morgen ga ik het vertellen! Ik heb een theorie, waarvan ik vandaag een tipje van de sluiter heb opgelicht! Je weet wel, aan het einde! Geweldige opbouw! De mensen zaten op het puntje van hun stoel! Nu gingen ze het horen! Het ware verhaal! Geweldig. Dat van die Vikingen! Dat is wat mensen willen horen! Zij willen gebonden worden aan hun held! Hun held Jezus! Het moet als het ware hun buurman kunnen zijn! Geen mannetje van ergens ver weg. Dat Israël is toch een mislukking! Kijk nu dan wat daar gebeurt! Nee, we moeten onze ogen afwenden van Israël! We moeten op zoek naar een verhaal dat aanslaat bij de doelgroep! Niet ingewikkeld! Simpel! Voelen! Dichtbij! En niemand kan ontkennen dat de Vikingen hier het eerste waren, hier in Amerika hè. Ver voordat Israël ook maar bestond! Waar toch?! Nou, ik zeg het ze gewoon zoals ik denk! Die gasten waren hier ver voor het jaar dat Jezus geboren werd! Ver daarvoor! Geniaal toch! Grote blanke mannen, met blauwe ogen!” Hij knikte even naar Jezus op een van de schilderijen.
“Tadaa! Zo makkelijk is theologie! Je moet het alleen willen zien! Begrijpen komt daarna eigenlijk heel simpel!”
Vol triomf keek hij naar de twee mannen. Die keken terug, met fronzen in hun oude gezichten.
Hij zegt het alsof wat hij bedacht waar is, dacht Conway verbijsterd. En hij herhaalt het gewoon net zolang, totdat anderen dat ook denken. Maar nog erger. Het werkt. Mensen die de kerk uit liepen, waren vol verwondering over zijn leugens. En herhaalden wat hij zei. Ik stond erbij en kon er niets aan doen.
“Zo, dus eh, wat wil je ze morgen op eerste kerstdag vertellen?”, vroeg Smith met een benepen stemmetje.
“Ik zal het je nu vertellen”, zei Harrilson met gewone stem, terwijl hij dacht dat hij fluisterde.
“Morgen ga ik ze vertellen over het lijden van Jezus”, hij keek de mannen veelbetekenend aan.
“Okay”, zei Smith. Dat kon geen kwaad in zijn ogen. Jezus had veel geleden. Goed om daar nadruk op te leggen. Dat gaf goede mogelijkheden voor bruggetjes naar de personen die luisterden.
Harrilson strekte zijn rug en stond theatraal voor de mannen. Hij ging helemaal in de presenteer stand.
“Lijden kan niet in een warm land. Daar schijnt elke dag de zon, iedereen tevreden! Dat kun je op geen enkele manier verkopen! Nee! Nooit! Jezus leed al bij de geboorte. Die kribbe in de sneeuw die op het podium staat, morgen trouwens met echte dieren en een Levende Jozef en Maria! Die zingen nog een stukje Ave Maria of zo. Die sneeuw ligt er niet voor niets! Het is ook december, als die geboren wordt! Dan ligt hier altijd heel veel sneeuw! Die sneeuw laat het jonge lijden van Jezus zien! Ligt er ooit sneeuw in Israël?! Nou, mooi niet! Waar ligt er wel sneeuw?! Hier! Hier in Amerika! Heel veel en heel vaak sneeuw! Dat kan toch geen toeval zijn! Morgen ga ik het ze vertellen! Mijn visie, mijn waarheid, mijn visioen! Jezus was een Amerikaan! En jullie willen bewijzen hebben! Jaja, daar heb ik me toch een pak bewijzen! Hoeveel Bethlehem zijn er in Israël?! Nou ik zal het je vertellen! Geen een! Die ligt in Palestina! Allemaal moslims daar! En hoeveel Bethlehemmen zijn er in Amerika?! Nou?! Vijf!! Echt waar! Vijf Bethlehem in ons mooie Amerika! Maar nog mooier! Er is maar 1 Nazareth in Israël! Eentje maar! En wij! Wij hebben er weer vijf! Niet geheel toevallig lijkt me! Wij hebben van allebei de meeste! En we hebben ook woestijnen! Woestijnen komen vaak voor in de Bijbel hoor! En bergen! Ook heel veel bergen! Daar offerde Jezus toch dat schaap in plaats van zijn zoon?! Wij Amerikanen zijn afstammelingen van Jezus! Ik zeg het je! Het is waar!
Langzaam stonden Conrad en Smith op. Ze keken elkaar aan. Even leek het alsof Conrad iets wilde gaan zeggen. Even leek het alsof Smith het durfde om Harrilson zijn ontslag in te dienen. Iets wat hij zo graag wilde. Hij kon het niet meer aanhoren. Maar het moment was alweer voorbij. Ze draaiden zich halfom en knikten naar de vrouw bij het raam.
“Nou, tot morgen dan hè”, zeiden ze min of meer in koor, met zachte stem. Ze liepen het kantoor uit, op weg naar hun auto.
“Wil je nog een wijntje schat?” zei ze tegen haar man met zachte stem, terwijl ze onderweg van het raam naar hem toe liep.
“Nou, lekker schat!”, hij keek nog half de 2 mannen na.
Ze hadden niet gezegd dat het niet waar was, dacht hij.
“Het wordt morgen een topdag!” Hij keek haar aan. Zij keek naar hem op.
“Absoluut, we zijn uitverkocht. De standaard kaartjes kosten 75 euro deze keer. Ik verwacht zo’n half miljoen kijkers. Ik heb een ander pak voor je laten maken. Het zal je vast bevallen.”
========================
Fijne feestdagen en een goed 2024
========================
Noot van de schrijver: Het gehele verhaal is verzonnen. Er bestaat geen Lutheric Catholic Church Broadcast Company of een soortgelijk genaamde kerk. Er zijn weinig beschrijvingen over het uiterlijk van Jezus in de Bijbel. Er is wel veel onderzoek naar gedaan. Die zeggen “iets” anders dan wat ik hier beschrijf. Er zijn inderdaad 5 Nazareths en 5 Bethelemmen in Amerika. Misschien wel meer. Alle gelijkenis met mensen in het nieuws is natuurlijk ontzettend toevallig. 😉
Noot 2 van de schrijver. Dit verhaal komt voort uit een soort van traditie die lang geleden is ontstaan. Mijn moeder vertuurde altijd heel veel kerstkaarten naar kennissen en familie. Ik stuurde toen naar mijn vrienden een kerstbrief ipn een kerstkaart. Mijn moeder vond dat zo leuk dat ze later ook die kerstbrief verstuurde. Ik mocht het ook een paar keer voorlezen bij het kerstdiner op mijn werk. Tegenwoordig stuur ik het via mail en sociale media de wereld in en app het naar de mensen die dicht bij me staan. En dat is altijd weer spannend.
Noot 3 van de schrijver. Ik liet vroeger de kerstbrief ooit eerst redigeren door een collega Nederlands (super bedankt Jenny voor al die wijzigingen), of mijn zwager Rob, of Algra (omdat ze eentje wilde publiceren in een schrijven vanuit een kerk), of wie ik maar kon strikken. Dat is deze keer niet gebeurd. Dus mocht je fouten spelling zien of spelfouten, kan dat altijd naar mij gestuurd worden. Ik pas het dan aan.
Jong leren 